Danas je trostruki praznik za koji se vezuje veliki broj običaja i verovanja
Osim što je danas prvi dan Nove godine po julijanskom kalendaru, srpska pravoslavna crkva proslavlja i dan posvećen Svetom Vasiliju Velikom, kao i Mali Božić. Zato i ne čudi veliki broj običaja i verovanja vezanih za današnji praznik.
Početak nove godine po julijanskom odnosno 14. januara po gregorijanskom kalendaru je dan kada crkva proslavlja sećanje na obrezivanje Hristovo, kao i praznik Svetog Vasilija Velikog.
U našem narodu praznik posvećen Obrezanju Gospodnjem naziva se i Mali Božić, pa se u mnogim krajevima održao običaj da se danas ponavljaju neki obredi koji su izvedeni pre 7 dana, kada je bio „veliki“ Božić – porodica se okuplja oko svečane trpeze, u dom dolazi polažajnik koji se dariva, spaljuju se ostaci badnjaka… U nekim krajevima na današnji dan se obavezno jede glava pečenice koja se od Božića čuvala sve do danas.
Slično, kao što se za Božić mesi česnica, za Mali Božić se mesi poseban hleb – vasilica (nazvan po prazniku Svetog Vasilija Velikog). Kolač se često šarao sa tri uvezane trske ili sa tri crvenim koncem uvezane drenove grančice, koje su predstavljale Sveto trojstvo. Isto kao česnica, porodica za trpezom na današnji praznik treba da izlomi i podeli ovaj obredni hleb koji simbolizuje zajedništo, slogu i ljubav.
Neki od ovih običaja imaju dublje značenje i zadržali su se još od prethrišćanskih vremena. Stari kažu da se na današnji dan nikako ne treba svađati jer će vas u protivnom cele godine „terati baksuz“. Zato je danas bolje prećutati i oprostiti svaku uvredu.
Stari kažu da je ovaj dan dobar za proricanje sudbine. U nekim krajevima danas se pažljivo gleda u nebo i promatra vreme. Ako na 14. januar padne sneg ili bude oblačno, čeka nas rodna godina. Suvo vreme „garantuje“ sušnu 2016.
Dan Svetog Vasilija Velikog
U svim hramovima SPC jutros se služila liturgija Svetog Vasilija Velikog kojeg crkva slavi prvog dana Pravoslavne nove godine.
Sveti Vasilije Veliki, poznat kao Vasilije iz Cezareje je bio uticajni teolog i episkop Cezareje u Kapadokiji (današnjoj Maloj Aziji). Iako je kasno prihvati ohrišćanstvo bio je veliki pobornik ove religije i veoma obrazovan čovek. Smatra se osnivačem tradicije pisanja žitija u istočnom hrišćanstvu.
Vasiljevdan se kod Srba slavi kao krsna slava, a kod Grka i Rusa kao imendan.
Slično, kao što se za Božić mesi česnica, za Mali Božić se mesi poseban hleb – vasilica (nazvan po prazniku Svetog Vasilija Velikog). Kolač se često šarao sa tri uvezane trske ili sa tri crvenim koncem uvezane drenove grančice, koje su predstavljale Sveto trojstvo. Isto kao česnica, porodica za trpezom na današnji praznik treba da izlomi i podeli ovaj obredni hleb koji simbolizuje zajedništo, slogu i ljubav.
Neki od ovih običaja imaju dublje značenje i zadržali su se još od prethrišćanskih vremena. Stari kažu da se na današnji dan nikako ne treba svađati jer će vas u protivnom cele godine „terati baksuz“. Zato je danas bolje prećutati i oprostiti svaku uvredu.